Người ta vẫn hay nói nhiều đến việc nuôi dạy một ĐỨA TRẺ HẠNH PHÚC, nhưng điều gì sẽ tạo nên một đứa trẻ hạnh phúc? Có phải chỉ là ăn ngon, mặc đẹp, học chương trình cao cấp… hay không? Liệu các em đã được quan tâm thực sự đến chiều sâu cảm xúc và biết cách tương tác xã hội một cách hiệu quả hay chưa? Để trả lời câu hỏi đó, bạn nên tìm hiểu về SEL.
SEL (Social Emotional Learning) – Giáo dục cảm xúc xã hội là một quá trình thông qua đó trẻ em và người lớn phát triển nhận thức và quản lý cảm xúc của mình, thiết lập và đạt những mục tiêu quan trọng trong cuộc sống cá nhân và trong học tập, sử dụng nhận thức xã hội và các kỹ năng giao tiếp để thiết lập và duy trì các mối quan hệ tích cực, ra quyết định có trách nhiệm.
Khía cạnh xã hội (social) của SEL thể hiện một mối quan tâm đến việc nuôi dưỡng những mối quan hệ tích cực với người khác, như bạn bè, thầy cô, và các thành viên trong gia đình. Phần xã hội này của SEL phản ánh sự phát triển với các cá nhân khác (interpersonal).
Khía cạnh cảm xúc (emotional) của SEL thể hiện một mối quan tâm đến việc nuôi dưỡng sự tự nhận thức bản thân, đặc biệt liên quan đến cảm xúc và cảm giác, nhưng cũng ngầm ngụ ý đến tư duy hay suy nghĩ có liên hệ với các cảm xúc của chúng ta. Phần cảm xúc này của SEL phản ánh sự phát triển về mặt nội tâm (intrapersonal).
Khía cạnh học tập (learning) của SEL ngụ ý rằng cả sự phát triển và điều chỉnh về mặt cảm xúc và xã hội đều có thể được dạy và học thông qua hướng dẫn, luyên tập, và phản hồi. Bằng việc đưa thêm từ học tập (learning) vào cụm từ SEL, chúng ta hiểu rằng nó có một sự liên kết tự nhiên với nhà trường hay những môi trường giáo dục khác.
(Một tiết SEL được tổ chức ngoài trời)
Một chương trình SEL tiêu chuẩn phải bao quát 5 năng lực cốt lõi sau đây:
- Nhận thức bản thân
- Làm chủ bản thân
- Nhận thức xã hội
- Làm chủ các mối quan hệ
- Ra quyết định có trách nhiệm
Đó là 5 năng lực cốt lõi mà khi được ưu tiên, không chỉ trong lớp học, trường học mà còn tại gia đình, cộng đồng và các môi trường rộng lớn hơn, có thể giúp giáo dục cho trái tim, truyền cảm hứng cho suy nghĩ và giúp con người có cuộc sống tốt đẹp hơn. Nghiên cứu cho thấy có một mối liên hệ mạnh mẽ giữa SEL và kết quả của người học trong các lĩnh vực hạnh phúc tinh thần, phát triển nhân cách, thành công trường học, thành công trong sự nghiệp và trách nhiệm công dân. SEL là một phần quan trọng trong quá trình học để chuẩn bị cho việc sống và làm việc trong thời đại mới. Cùng với các giá trị cốt lõi, SEL tạo thành một bộ phận không thể tách rời của khung năng lực và kết quả đầu ra của học sinh, sinh viên vào thế kỉ XXI.
Hệ thống giáo dục Alpha lựa chọn con đường khó đi và cần nhiều thời gian, đó là xây dựng HỆ SINH THÁI SEL để đưa SEL đồng bộ và bền vững vào trong toàn hệ thống:
– Thành lập TỔ CHUYÊN MÔN để tự xây dựng chương trình SEL chuyên biệt, phù hợp với điều kiện và đặc thù của Alpha,
– Đào tạo SEL cho người lớn (lãnh đạo, cán bộ, giáo viên, phụ huynh) thông qua các khóa học ngắn hạn và các CLB để thực sự tạo nên “bầu khí quyển” đồng bộ bao quanh mỗi học sinh.
– Tích hợp SEL vào các môn học khác tùy mức độ và trong các giờ sinh hoạt Tự hào Alpha.
(Học sinh và các sản phẩm trong môn SEL)
(Học sinh Alpha làm việc nhóm)
Việc lựa chọn và thiết kế một chương trình giáo dục về SEL mạnh là chưa đủ nếu không có một cơ chế thực thi tốt. Vì vậy, SEL được khuyến khích thực hiện đồng bộ ở tất cả các quy mô và cấp độ: cộng đồng, gia đình, nhà trường, lớp học. Điều này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa tất cả các bên liên quan. Tại quy mô trường, việc triển khai chương trình SEL được khuyến khích trước hết bắt đầu từ việc xây dựng một ban thực thi gồm lãnh đạo nhà trường, chuyên gia, giáo viên và phụ huynh. Những người lớn này cần phải được hướng dẫn kỹ năng SEL và thực hành trước để tạo môi trường, rồi mới triển khai tới học sinh.
Ngoài ra, để thực hành SEL cũng cần có sự đầu tư về cơ sở vật chất, đó là những phòng chức năng chuyên biệt. Đặc biệt, ở ALPHA SCHOOL, phòng kịch được đặt tên là BLACK BOX, một trong những minh chứng về nỗ lực xây dựng hệ sinh thái SEL trong toàn trường. Đây là một không gian được đầu tư chuyên nghiệp, không chỉ để luyện tập và biểu diễn âm nhạc, kịch nghệ mà còn rất thích hợp cho các hoạt động sinh hoạt cần sự ấm cúng, riêng tư, nơi sẽ tạo cho người tham gia một cảm giác an toàn, sẵn sàng chia sẻ và dễ dàng bộc lộ cảm xúc cá nhân.
(Nhóm phụ huynh Alpha đang thực hành hoạt động check-in cảm xúc trong phòng Black box. Mỗi người sẽ nói lên cảm xúc của mình trong quá trình nuôi dạy con thời gian vừa qua.)
SEL sẽ trở nên không xa vời mà là được thực hành mỗi ngày, trong mỗi hành động của tất cả mọi người.
(Triển lãm sản phẩm dự án học tập môn SEL của học sinh Alpha School)
(Đây là bảng check-in cảm xúc, gồm có hai chiếc cốc: Cốc cảm xúc thoải mái, cốc cảm xúc không thoải mái. Học sinh lựa chọn thẻ cảm xúc ứng với cảm xúc hiện tại để thả vào cốc. Thực hành này giúp học sinh nhận diện, gọi tên cảm xúc của bản thân.)
Giống như những yếu tố khác trong giáo dục, giờ đây, SEL đã trở thành nguyện vọng chính đáng, mang lại lợi ích cho người học và cần được dạy và tạo điều kiện trong bối cảnh môi trường học đường an toàn và chu đáo. ALPHA SCHOOL sẽ là môi trường mà ở đó có mối quan hệ tích cực giữa giáo viên và học sinh, để các em cảm nhận rằng mình CÓ GIÁ TRỊ và ĐƯỢC YÊU THƯƠNG, từ đó các em có thể phát huy tốt nhất thế mạnh cá nhân của mình. Các nghiên cứu đã cho kết quả rõ ràng về lợi ích của mối quan hệ tích cực giữa giáo viên và học sinh trong kết quả học tập của người học, sự phát triển của năng lực cảm xúc xã hội và năng lực hành vi.
Alpha School.